Wayland to serwer wyświetlania który został (w momencie pisania tego artykułu) wprowadzony jako domyślny serwer wyświetlania w GNOME. Planowo Wayland ma zastąpić X11 jako domyślny serwer wyświetlania na Linuxie i wiele dystrybucji rozpoczęło już implementację Waylanda. Wayland jest bardziej dopasowany do współczesnych standardów i w tym momencie ma znacznie mniejszą ilość kodu niż X11. Wayland wciąż jest w fazie tworzenia, w związku z czym wciąż istnieją aplikacje i zachowania które nie zachowują się zgodnie z oczekiwaniami. Możliwe, że niektóre aplikacje nie zostały zaktualizowane do wsparcia dla Waylanda i jedynym sposobem, aby je uruchomić będzie użycie Xorg zamiast Waylanda. W tej grupie zawierają się też starsze aplikacje systemowe i gry.

Wayland jest domyślnie włączony w GNOME. Możesz wybrać uruchomienie X11 w GNOME wybierając opcję "Gnome on Xorg" w zakładce wyboru sesji na ekranie logowania. Aktualnie KDE wciąż używa X11 i pomimo tego, że dostępna jest sesja plasma-wayland, chwilowo nie jest uznawana za wersję stabilną i wolną od błędów.

Jednym ze sposobów, aby sprawdzić czy używasz Waylanda jest sprawdzenie wartości zmiennej $WAYLAND_DISPLAY. Aby to zrobić, wpisz w konsoli:

Jeżeli nie używasz Waylanda, ta zmienna nie będzie miała żadnej wartości. Możesz również użyć loginctl, aby zobaczyć jaki rodzaj sesji jest aktualnie uruchomiony:

Aby znaleźć numer swojej sesji, wpisz samo loginctl, aby wyświetlić szczegóły swojej sesji.

Wayland udostępnia również wbudowany serwer X11 na potrzeby kompatybilności ze starszymi aplikacjami. Aby sprawdzić, które aplikacje korzystają z trybu kompatybilności, wpisz następującą komendę:

W GNOME dostępne jest również narzędzie lg (looking glass), które pozwala na sprawdzenie jaki rodzaj serwera wyświetlania jest używany. Aby to zrobić, uruchom aplikację wpisując lg w oknie uruchamiania lub linii komend, wybierz “Windows” w prawym górnym rogu narzędzia, a następnie kliknij na nazwę aplikacji (lub otwarte okno) o której chcesz się dowiedzieć. Jeżeli aplikacja jest uruchomiona za pomocą Waylanda, wyświetlona zostanie wartość “MetaWindowWayland”, a jeżeli za pomocą X11, wyświetlone zostanie “MetaWindowX11”.

Aby dowiedzieć się więcej na temat Waylanda, odwiedź następującą stronę:

https://wayland.freedesktop.org/

Jeżeli potrzebujesz sprawdzić, czy problem z którym masz do czynienia jest powiązany z Waylandem, zapoznaj się z treścią dostępną pod następującym linkiem do wiki Fedory:

https://fedoraproject.org/wiki/How_to_debug_Wayland_problems