Wayland to serwer wyświetlania który został (w momencie pisania tego
artykułu) wprowadzony jako domyślny serwer wyświetlania w GNOME. Planowo
Wayland ma zastąpić X11 jako domyślny serwer wyświetlania na Linuxie i wiele
dystrybucji rozpoczęło już implementację Waylanda. Wayland jest bardziej
dopasowany do współczesnych standardów i w tym momencie ma znacznie mniejszą
ilość kodu niż X11. Wayland wciąż jest w fazie tworzenia, w związku z czym
wciąż istnieją aplikacje i zachowania które nie zachowują się zgodnie z
oczekiwaniami. Możliwe, że niektóre aplikacje nie zostały zaktualizowane do
wsparcia dla Waylanda i jedynym sposobem, aby je uruchomić będzie użycie
Xorg zamiast Waylanda. W tej grupie zawierają się też starsze aplikacje
systemowe i gry.

Wayland jest domyślnie włączony w GNOME. Możesz wybrać uruchomienie X11 w
GNOME wybierając opcję "Gnome on Xorg" w zakładce wyboru sesji na ekranie
logowania. Aktualnie KDE wciąż używa X11 i pomimo tego, że dostępna jest
sesja plasma-wayland, chwilowo nie jest uznawana za wersję stabilną i wolną
od błędów.

Jednym ze sposobów, aby sprawdzić czy używasz Waylanda jest sprawdzenie
wartości zmiennej $WAYLAND_DISPLAY. Aby to zrobić, wpisz w konsoli:

Jeżeli nie używasz Waylanda, ta zmienna nie będzie miała żadnej
wartości. Możesz również użyć loginctl, aby zobaczyć jaki rodzaj sesji jest
aktualnie uruchomiony:

Aby znaleźć numer swojej sesji, wpisz samo loginctl, aby wyświetlić
szczegóły swojej sesji.

Wayland udostępnia również wbudowany serwer X11 na potrzeby kompatybilności
ze starszymi aplikacjami. Aby sprawdzić, które aplikacje korzystają z trybu
kompatybilności, wpisz następującą komendę:

W GNOME dostępne jest również narzędzie lg (looking glass), które pozwala
na sprawdzenie jaki rodzaj serwera wyświetlania jest używany. Aby to zrobić,
uruchom aplikację wpisując lg w oknie uruchamiania lub linii komend,
wybierz “Windows” w prawym górnym rogu narzędzia, a następnie kliknij na
nazwę aplikacji (lub otwarte okno) o której chcesz się dowiedzieć. Jeżeli
aplikacja jest uruchomiona za pomocą Waylanda, wyświetlona zostanie wartość
“MetaWindowWayland”, a jeżeli za pomocą X11, wyświetlone zostanie
“MetaWindowX11”.

Aby dowiedzieć się więcej na temat Waylanda, odwiedź następującą stronę:

https://wayland.freedesktop.org/

Jeżeli potrzebujesz sprawdzić, czy problem z którym masz do czynienia jest
powiązany z Waylandem, zapoznaj się z treścią dostępną pod następującym
linkiem do wiki Fedory:

https://fedoraproject.org/wiki/How_to_debug_Wayland_problems